سازمان مردم نهاد به تشكلهايي اطلاق مي شود كه توسط گروهي از اشخاص حقيقي غير حكومتي بصورت داوطلبانه با رعايت مقررات مربوط تاسيس شده و غير انتفاعي، غير سياسي و عضو پذير مي باشد.
ويژگي هاي سازمان هاي مردم نهاد
1- غير دولتي بودن
به اين معني كه اين سازمانها براساس يك تصميم دولتي تاسيس نمي شوند بلكه با انگيزه و ماهيتي كاملا" غير دولتي شكل مي گيرند. اشخاص حقيقي يا حقوقي خصوصي مؤسس آنها مي باشند و سازمان جزئي از تشكيلات بدنه عمومي دولت دانسته نمي شود.
2- غير انتفاعي بودن
به اين معني كه دستيابي به درآمد وسود هدف نهايي سازمان تلقي نشود و در صورتيكه فعاليت درآمد زايي را دنبال كند كليه درآمدهاي حاصله صرف هزينه هاي مربوط به فعاليت ها و اهداف سازمان گردد تصميم اوليه و يا هرگونه رويكرد آنها به سوي فعاليت اقتصادي تنها با يافتن سود انحراف اساسي از مسير صحيح مي باشد. نهادهاي مردمي به مفهوم واقعي كلمه هميشه غيرانتفاعي است و با بالابردن كيفي و كمي فعاليتهاي خود به جذب كمك هاي مردمي حتي دولت مي پردازد. .
3- خود جوش بودن و تمايل به استقلال
به اين معني كه اين سازمانها سعي مي كنند براي تحقق اهداف خود تا حد امكان از درجه استقلال بالايي برخوردار باشند سازمانهاي مردم نهاد بايستي خود جوش و برآمده از مردم باشد يعني مردم خود به اين نتيجه برسند كه با حركتي دسته جمعي هرچند در اندازه كوچك، با جمع آوري از منابع ملي و بين المللي و نيز نيروهاي انساني علاقمند گره اي از مشكلات جامعه بگشايند.
4- داشتن هدف مشخص
زمينه فعاليت سازمانها متناسب با اهداف آنها مشخص است ، معمولا" هر سازماني يكي از اهداف علمي ، بهداشتي ، خدماتي، زيست محيطي ، فرهنگي ، اجتماعي ، ادبي ، و . . . را دنبال مي كند. ماهيت اينگونه نهادها ، برقراري تماس هاي مداوم با مسئولان و مردم ، بالابردن آگاهي عمومي ، شناسايي و همكاري با نهادهاي همفكر، نظارت و شناسايي نقاط ضعف تشكيلات دولتي تلاش براي رفع آنها با بكارگيري مهارتهاي خاص خود از راه مشورت دادن به قانون گذاران و سياست گذاران ، اجراي داوطلبانه قوانين شانه به شانه مجريان دولتي وجمع آوري ، نگهداري و استفاده از اطلاعات است.
كاركرد سازمانهاي مردم نهاد
يك سازمان مردم نهاد براي رسيدن به اهداف مورد نظر خود از شيوه ها و روشهاي متفاوتي بهره مي گيرد كه مي توان آنها را در هشت مورد دسته بندي و بررسي نمود كه عبارتند از :
1- جمع آوري ، ارزيابي و انتقال اطلاعات
يكي از كاركردهاي مؤثر و مشخص سازمانهاي مردم نهاد ، حد واسط بودن بين دولت و جامعه است كسب اطلاعات از دولت و انتقال آن به شاخه هاي پائين تر ، يعني تك تك افراد جامعه و با برعكس آن به شاخه هاي پائين تر – يعني تك تك افراد جامعه و يا برعكس آن يعني جمع آوري اطلاعات در چارچوب موضوع فعاليت و ارائه آن به دولت مي تواند بصورت يك تعامل في ما بين و از كاركردهاي اساسي يك سازمان مردم نهاد در توسعه فرهنگي و اجتماعي به شمار آيد.
2- ارائه پيشنهاد به دولت
بسياري از سازمانهاي مردم نهاد تلاش مي نمايند تا با ارائه راهكارهاي اجرائي و يا تئوريك در زمينه هاي موضوعي مختلف به دولت كمك نمايند، اين عمل ضمن اينكه مي تواند دولت را در پيشبرد اهداف و سياست هايش كمك نمايد باعث ايجاد تعامل بر پايه اعتماد بين دولت و نهادهاي غير دولتي مي گردد. به عنوان مثال سازمانهاي مردم نهاد با ارائه و انجام پروژه هاي خرد و كلان در موضوعات مختلف دولت را در رسيدن به هدف مبتني بر توسعه پايدار كمك مي نمايد.
3- اقدامات حمايتي و وكالتي
يكي از كاركردهاي مؤثر و رايج در سازمانهاي مردم نهاد ، انجام اقدامات حمايتي به اشكال مختلف و ارائه خدمات به فرد فرد جامعه مي باشد . اين امر با اهداف بشر دوستانه اتفاق مي افتد و سازمانهاي مردم نهاد را در شمار نهادهاي حمايتي در يك جامعه قرار مي دهد.
4 -آموزش ، پژوهش و انجام مطالعات
سازمانهاي مردم نهاد در كنار نهادهايي كه رسما" به اين كار اشتغال دارند مي توانند در مقياس هايي كوچكتر به آموزش گروه هايي از جامعه بپردازند كه فرصتي براي بهره مندي از آموزشهاي رسمي جامعه ندارند و يا نوع آموزش به گونه ايست كه نهادهاي رسمي آن را تامين نمي كنند به عنوان مثال سازمانهاي مردم نهادي كه با موضوعات خانواده يا تربيتي فعاليت مي كنند مي توانند با آموزشهاي مناسب و مورد نياز در حوزه خانواده به رشد و ارتقاء سطح بينش والدين به منظور تحكيم بنيان خانواده ها كمك نمايند از سويي ديگر عنصر پژوهش و تحقيق نيز از اصول اساسي توسعه يك جامعه به شمار مي رود، سازمانهاي مردم نهاد مي توانند با تشكيل گروه هاي كارشناسي رسمي در محيط هاي مورد نياز جامعه دست به پژوهش هاي كلي و يا موردي زده و نتايج آن را در اختيار بخش دولتي مربوط به آن قرار دهند و يا به اطلاع عمومي برسانند.
5- ايجاد تشريك مساعي
برخي از سازمانهاي مردم نهاد با ارائه راه كارهاي اجرايي و يا نظري به برخي از افراد و يا حتي دولت در انجام برنامه ها و يا پروژه هايي منطبق با اصول اساسنامه اي خود كمك نموده و با آنان همكاري دارند.
6- جمع آوري و ارائه كمك هاي حقوقي و بشردوستانه :
يكي از مسائل كه همواره جوامع انساني با آن درگير هستند معضلات اجتماعي از قبيل فقر ، مصرف مواد مخدر ، شيوع برخي بيماريها ، اشاعه فساد و بي بند و باري ، معضلات زيست محيطي ،تنش هاي اجتماعي ، فقر فرهنگي ، فاصله هاي زياد طبقاتي ، فقدان فرهنگ مناسب شهر نشيني و صدها مورد ديگرمي باشد كه اگرچه نهادها و سازمانهاي دولتي و رسمي ، به منظور غلبه بر اين معضلات همواره برنامه ها و سياست هايي را اعمال مي نمايند و بودجه هايي را سالانه مصروف اين بخش مي سازند اما نقش مشاركتي سازمانهاي مردم نهاد و تشكلهاي محلي مي توانند ، كمك مؤثري در اين راه باشند.
7-كاركرد رواني تبليغاتي :
اين روش به ويژه از سوي سازمانهاي حقوق بشري و زيست محيطي مورد استفاده قرار مي گيرد ، انتشار خبرنامه هاي ، برگزاري نشست ها و سخنراني ها در جلسات سازمانهاي دولتي و غيردولتي در مورد موضوعي خاص ، اين كاركرد را عينيت مي بخشد
بنابراين در يك جمع بندي كلي مي توان براي سازمانهاي مردم نهاد كاركردهاي زير را بيان نمود.
*اطلاع رساني و آگاه سازي عمومي و آموزش
*جلب مشاركت هاي مردمي در زمينه هاي مختلف و متناسب با اهداف سازمان و بسيج عمومي
*ايجاد گسترش و تقويت هماهنگي بين بخش هاي دولتي و مردم
*گسترش نظارت عمومي
*ارزيابي پروژه ها و فعاليتهاي عمومي
*افزايش بهره وري در استفاده از منابع
*ارائه راهكارها و پيشنهادها به دولت به منظور كمك به رفع مشكلات و نارسايي ها
*پايداري در توليد و مصرف منابع طبيعي و محيط زيست ( بيابان زدايي ، درخت كاري)
*منابع توليد ( بازاريابي ، بهره برداري پايدار ، توسعه ، حفظ )
*ارائه خدمات به بخش عمومي جامعه و بخش دولتي ( امدادرساني ، امور خيريه اي ، بهداشتي و انجام پروژه هاي تحقيقاتي به همكاري با بخش دولتي در اجراي پروژه ها )
*همكاري با ارگان هاي دولتي : اقدامات مشترك براي پيشبرد برنامه ها
لازم به ذكر است كه دامنه فعاليت سازمانهاي مردم نهاد ( متناسب با امكانات و تجهيزات ، منابع انساني و اهداف آن متفاوت است برخي از آنها تنها در سطح استان يا شهرستان ، برخي در گستره ملي و برخي ديگر نيز فراتر از آن و سطوح بين المللي فعاليت مي كنند.
نظرات
- هیچ نظری یافت نشد.
نظر خود را اضافه نمایید
ارسال نظر به عنوان مهمان